Vaak denk ik terug aan een voorleesboekje voor peuters ‘Joep moet poepen’. Een citaat uit het boekje: “Joep de Groot uit Snoepetoepen is niet blij, hij kan niet poepen. Joep voelt wel dat hij poepen moet, maar telkens gaat het toch niet goed. De dokter pakt een boek voor Joep met daarin heel veel soorten poep. Soms dik, dan dun, soms groot of klein. Bij elk kind kan dat anders zijn. Aha, zegt Joep, voelt mijn buik niet fijn, dan zal het wel mijn poepfabriek zijn. En als ik soms een windje laat, is het mijn poep die rijden gaat.”
Vanaf jongs af aan proberen we ouders en jonge kinderen te leren hoe de poepfabriek goed zijn werk kan doen. Daarbij zijn de basics:
- Eet met aandacht: rustig, kauw goed, neem kleine hapjes.
- Eet gevarieerd en voldoende vezels zowel oplosbaar als onoplosbaar.
- Drink voldoende verspreid over de dag (kinderen minimaal 1 liter en volwassenen 1,5 liter).
- Vermijd suikerrijke dranken.
- Eet niet te vetarm: gebruik halfvolle of volle zuivel en smeer je brood met boter en gebruik wat jus/olie bij de warme maaltijd.
- Beweging is nodig om de darmen op gang te brengen, doe het elke dag. Vooral in de ochtend kunnen hierdoor de reflexen van de darm goed op gang komen.
- Zorg voor ontspanning en vermijd stress (ook bij kinderen).
- Luister naar de aandrang en stel toiletgang niet uit.
Toch zie ik steeds meer problemen met onze poepfabriek en de aandacht daarvoor ook. We zijn aan het stoeien met pijn, krampen, winderigheid, misselijk zijn, (chronische) diarree, moeilijke stoelgang (= obstipatie), terugkomend maagzuur en oprispingen. De media, internet maar ook onze bijscholingen besteden er aandacht aan. Je hebt vast wel gehoord van de spastische darm, de darm-hersenas verbinding bij stress en het immuunsysteem. De voeding- en dieetadviezen daarbij zijn ook wel te vinden en hup de eerste aanpassingen zijn gedaan. Er wordt van alles gedaan voordat wij als diëtisten jou zien. Denk aan pro- en prebiotica, laxeermiddelen, diëten zoals lactose beperkt, glutenvrij, veganistisch of FODMAP met alle do’s en don’ts. Maar is dit wel nodig? Ik wil je vragen om vooral de volgende twee stappen aan te houden:
Stap 1 : Zijn er rode vlaggen (risico situaties)?
Bezoek je huisarts, omdat verder onderzoek nodig kan zijn. De rode vlaggen kunnen zowel lichamelijk als geestelijk zijn.
Lichamelijke rode vlaggen:
- Eerste presentatie van buikpijnklachten boven de 50e levensjaar
- Koorts
- Ongewenst gewichtsverlies (meer dan 5% in 1 maand, of meer dan 10% in 6 maanden)
- Bloedarmoede
- Slikstoornis
- Veranderd ontlastingpatroon
- Rectaal bloedverlies
- Belaste familie-anamnese voor bijvoorbeeld IBD of darmkanker
- Ernstige vaat aandoening van de darmen (onder andere darmischemie)
- Onbegrepen (post-menopauzaal) vaginaal bloedverlies bij vrouwen
- Hematurie (bloed in de urine)
Psychiatrische rode vlaggen:
- Bijkomende veelvuldige paniek- of stemmingsklachten (o.a. zweetaanval, hyperventilatie)
- Opiaatmisbruik, alcohol- of drugsverslaving
- Voorgeschiedenis met eerdere depressieve of angstige episoden, overig chronisch pijnbeloop of andere psychiatrische aandoeningen
- Negatieve seksuele ervaringen of seksueel trauma in het verleden
- Belaste familieanamnese voor angst- of stemmingsstoornissen (meest voorkomend) of andere psychiatrische aandoeningen
- Psycho-farmacologische behandeling, die mogelijk ondergedoseerd is (therapeutische doseringen TCA of SSRI bij angst zijn hoger dan bij depressie of neuropathische pijn)
- Verliesmomenten van naasten/dierbaren
Stap 2 : Check de basics en denk aan ‘Joep moet poepen’.
Wat veroorzaakt de disbalans in onze darmen? Heel vaak is dit soms te weinig van… en soms te veel van…
Te veel:
- Stress/onrust/jakken en jagen
- Alcohol en suikerrijke dranken
- Fastfood maar ook rawfood
- Te lang lijnen, kcal beperkt eten
Te weinig:
- Met aandacht eten: goed kauwen, kleine hapjes, genieten
- Niet oplosbare vezels (granen/tarwe), we eten steeds minder brood
- Oplosbare vezels (fruit, groenten, peulvruchten)
- Vet
- Volume in het ontbijt om de reflexen van de darm op gang te brengen
- Drinken, goed verdeeld over de dag
Dit maakt dat onze darmbeweging veranderd en ook onze darmweerstand afneemt en we vatbaarder worden voor ontstekingen/overgevoeligheden. Let op: veranderingen in eetgewoonten en gedrag kosten tijd. Vooral omdat je het consequent moet leren toepassen. Doe je dat bijvoorbeeld niet in het weekend, dan heb je maandag en dinsdag vaak weer klachten, omdat de darmpassage gemiddeld 24-70 uur duurt.
Leer vooral wat meer over je spijsvertering en neem een duik in je buik:
Heb je dan nog steeds klachten of vragen? Neem gerust contact op met een van onze diëtisten of je huisarts. Belangrijk hierbij is dat je goed je ontlasting omschrijft, gebruik hiervoor de Bristol stoelgangkaart. Samen kunnen we bekijken wat nodig is, verder onderzoek doen en een stappen ondernemen voor een goed behandel/dieetplan.
Ik hoop dat er dan steeds meer mensen worden net als Joep! Trots als een pauw, een mooi drol kunnen zien, wauw!
