Als vaak na een lange periode van het ‘niet pluis gevoel’ de diagnose Alzheimer of een andere vorm van dementie valt kom je vaak de term ‘beperkt ziekte-inzicht en besef’ tegen in de brief van de geheugenpolikliniek of de specialist ouderen. Maar wat houdt dit nu eigenlijk in? In deze blog hoop ik hierin wat meer duidelijkheid te geven.
Ik ga voor het eerst op huisbezoek bij mevr. Vos die vorige week de diagnose Alzheimer heeft gekregen van de specialist ouderen. Mevr. Vos loopt mopperend voor mij uit haar woonkamer in en gaat bij de eettafel staan. Ze kijkt me aan en vraagt zich hardop af wat ik nu weer kom doen. Ze zegt “Oja, als je maar niet denkt dat ik naar een of ander verpleeghuis ga verhuizen, ik blijf hier gewoon wonen!” Haar dochter die al aan tafel zit kijkt me met grote vragende ogen aan en zegt tegen haar moeder: “Dit is Gerben. Hij komt ons helpen, omdat jij Alzheimer hebt mama. Dat heeft de dokter vorige week tegen je gezegd, weet jij dat niet meer?” Vertwijfelt kijkt mevr. Vos om zich heen. Ze reageert amper en gaat tegenover haar dochter zitten, met de armen over elkaar. Een situatie die menig casemanager dementie zeer regelmatig meemaakt.
Mevr. de Vos is een 82-jarige weduwe die sinds 4 jaar alleen woont. Ze heeft één dochter Carla die in dezelfde straat woont. Mevr. de Vos verzorgt zich nog zelfstandig, koken en de was doen lukt haar ook nog prima. Het viel Carla op dat haar moeder de administratie maar niet georganiseerd kreeg. Ondanks dat ze verwoede pogingen deed om internetbankieren uit te leggen. Ook het befaamde kerstdiner van mevr. de Vos afgelopen december was uitgelopen op een fiasco. Daarnaast viel het Carla op dat haar moeder spullen in huis kwijtraakte. Zo werd de kleurspoeling onlangs in de diepvries teruggevonden. Terwijl mevr. Vos eerst haar kleindochter beschuldigde van diefstal van de bewuste kleurspoeling. Mevr. Vos is samen met haar dochter naar de huisarts gegaan onder het mom van een algemene gezondheidscheck met uiteindelijk de diagnose Alzheimer.
‘Beperkt of geen ziekte-inzicht’ beperkt zich niet alleen tot Alzheimer maar geldt voor het gehele functioneren. Ik zie het regelmatig gebeuren dat zorg geweigerd wordt door cliënten met de diagnose Alzheimer. Waarom zou je hulp krijgen als je volledig zelfstandig bent? Probeer als zorgverlener eerst het vertrouwen te winnen en onderdruk je zorgdrang en handeldrang. Draai het eens om: hoe zou jij het vinden als iemand ongevraagd zich met je leven gaat bemoeien en vraagt of het nog lukt met het wassen en aankleden. Stel je gelijkwaardig op en zet je verleidingstechnieken in om mevr. Vos te verleiden tot noodzakelijke zorg. Dat lukt soms snel en soms ook niet. Vragen naar haar zelfstandigheid of haar dagindeling zorgt voor de meest wonderlijke antwoorden en/of reacties. Want als je vergeet, dat je vergeet, gaat het altijd goed en is alle hulp totale onzin en niet nodig.
Terwijl ik daar aan tafel zit kijk ik rond in de kamer en zie ik veel foto’s van haar kleindochter met haar paard. Ik vertel tegen mevr. dat mijn dochter ook paardrijdt en vraag aan haar of ze vroeger ook een paard had. Je ziet haar opfleuren en ze vertelt volop over haar leven vroeger op de boerderij en haar twee pony’s. Carla mengt zich ook in het gesprek en via de pony’s komen we uiteindelijk terecht bij haar huidige woning en de dag van vandaag. Op die manier heb ik al veel informatie verzamelt over mevr. Ik merkte dat Carla nog vol vragen zat over de gevolgen van de diagnose Alzheimer. Dus ik heb haar telefoonnummer gevraagd en toen mevr. Vos koffie ging zetten zei ik tegen Carla dat ik haar snel zal bellen om een aparte afspraak te maken. Voordat ik wegga vraagt mevr. Vos of ik binnenkort weer langs kom want ze vond het wel gezellig.
Na een half jaar gaat mevr. Vos met veel plezier naar de zorgboerderij waar ze twee Shetland pony’s hebben. Haar dochter Carla volgt de basiscursus Dementie van het Dementienetwerk West-Brabant. Samen bezoeken ze het Alzheimer Cafe, gezellig met tante Nel erbij, de zus van mevr. Vos die ook de diagnose Alzheimer heeft…
*De gebruikte namen zijn om privacy redenen gefingeerd.
