Soms krijg je te maken met een cliëntsituatie waarbij er op (het beheersen van) je emoties extra druk komt te staan. Op dit moment heb ik samen met mijn collega wijkverpleegkundige te maken met zo’n situatie waarbij we ons soms afvragen of de keuzes die we gemaakt hebben hierop invloed hebben gehad. Ook rijst bij ons de vraag in welke mate wij onze eigen emoties mogen en kunnen laten zien zonder hiermee onze professionaliteit uit het oog te verliezen.
Ongeveer twee jaar geleden werd ik door de echtgenote van onze cliënt benaderd en gevraagd om bij hen langs te komen. Er was sprake van uitgezaaide prostaatkanker en hij wilde meer weten over de mogelijkheden thuis als in de toekomst ondersteuning nodig zou zijn. Mijn collega was toen net gestart als wijkverpleegkundige en we legden het huisbezoek samen af. Het werd een bijzonder bezoek waarin hij, in het bijzijn van zijn echtgenote, zeer openhartig sprak over zijn ziekte en welke invloed deze op hun leven had. Hij vertelde over zijn, tot dan toe, zeer actieve leven, de paniek die hij soms voelde opborrelen, omdat hij merkte dat de ziekte hierop al een behoorlijke aanslag deed, maar ook zijn wens om voor zijn echtgenote en (klein)kinderen alles tiptop achter te laten. Hij had veel vragen, sommigen zeer praktisch van aard, maar ook vragen die veel omvattender waren waarop nu en misschien wel nooit, een antwoord gegeven kan worden.
Een half jaar later nam zijn echtgenote opnieuw contact op en zij vertelde dat haar man conditioneel verder achteruit ging. Tijdens het daaropvolgende huisbezoek gaf hij aan ondersteuning nodig te hebben bij de lichamelijke zorg. Hij zag hier vreselijk tegenop, omdat het de nadruk op zijn ziekte zou leggen, terwijl hij de nadruk graag op het leven wilde houden. Hij wilde niet in de ‘molen’ van de zorgverlening terechtkomen en was bang voor de vele verschillende gezichten die hij wellicht zou gaan zien. Om zoveel mogelijk aan zijn wensen tegemoet te komen besloten mijn collega en ik om de toen nog beperkte zorgvraag zelf op ons te nemen. Wat wij ons toen waarschijnlijk onvoldoende beseften was dat we door het nemen van deze beslissing intens bij deze situatie betrokken raakten. In de periode die volgde, leerden we het echtpaar steeds beter kennen en ook al stond professionaliteit altijd hoog in het vaandel, ze namen onbewust een bijzonder plekje in. We hebben hem geleidelijk steeds een beetje in zien leveren. Hij heeft alle ‘strohalmpjes’ gegrepen die hij grijpen kon. Hij heeft geprobeerd het leven vast te houden….
Echter is de situatie twee weken geleden drastisch verslechterd. Zo drastisch dat de beslissing genomen moest worden om meer zorg in te zetten. We zijn opnieuw met hem in gesprek gegaan en in overleg besloten we om de expertise van zowel het hospice- als het topklinisch team in te zetten. Wel wilde hij graag zoveel mogelijk de eigen regie houden en vroeg hij ons hem daarbij te blijven ondersteunen. We zijn hierover in overleg gegaan met de wijkverpleegkundige van het hospiceteam en tot samenwerkingsafspraken gekomen die goed in deze situatie passen.
Het einde nadert want zijn overlijden zal niet lang meer op zich laten wachten. We zien het verdriet en maken hele emotionele, liefdevolle, maar ook grappige momenten mee. Soms hebben we moeite om onze emoties te bedwingen, want ook wij hebben dierbare herinneringen en af en toe rolt er ook bij ons een traan over de wang. Is dat erg? Nee, denken wij. Zouden we het de volgende keer anders doen? Nee, denken wij. Want naar onze mening laten wij door het tonen van emoties ook zien dat we niet alleen professional zijn, maar ook mens. En dat is waar het voor ons in de zorg uiteindelijk om draait, het vinden van de perfecte balans tussen professionaliteit en mens zijn.
